عکاسی خیابانی چیست؟
ورای تعریف متداولی که در کتاب‌ها برای عکاسی خیابانی به کار گرفته می‌شود، آن را می‌توان به داستان‌هایی که برای تک‌تک انسان‌هایی که در هر روز از هر نقطه از خیابان عبور می‌کنند بسط داد. هر یک از این افراد دارای جنبه‌های مثبت و منفی هستند که می‌تواند احساسات زیادی را نیز در بر داشته باشد بسیاری از بهترین تصاویر دیده‌شده این سبک در مراکز خرید، پارک‌ها، موزه‌ها، مترو و… ثبت شده‌اند. عکس‌هایی که به جنب و جوش‌های زندگی مردم عکس‌العمل نشان می‌دهند. خیابان برای عکاس خیابانی مانند نمایشی بی‌انتها است و بازیگران تا زمانی که شاتر فشار داده نشود، متوقف نمی‌شوند.هدف عکاسی خیابانی ثبت احساسات افراد در شرایط گوناگون و بیان احساسات آنها در یک تصویر است.
گاهی همه چیز بسیار واضح است:
یک دونده مصمم با لباس ورزشی‌اش
یک جفت خوشحال که دست در دست هم قدم می‌زنند
یک بی‌خانمان
یک دانشجو که در حین انتظار برای اتوبوس به موسیقی نیز گوش می‌دهد.
یک تاجر در حین برقراری تماسی مهم با تلفن هوشمندش
اما عکاسی خیابانی به عکس گرفتن از مردم خلاصه نمی‌شود و می‌تواند هر چیز دیگری که خصلت‌های انسانی را شرح می‌دهد نیز، شامل شود.یه آسمان نگاه کنید. شاید مجموعه ای از بناها و برج‌ها به گونه ای کنار هم قرار گرفته باشند که به حس کوچک بودن و حتی ناتوانی القا کنند. شاید آزادانه پرواز کردن پرنده‌ای که بالای سر ما شناور است و یا یک درخت که دقیقا همین نزدیکی ما شکوفه زده و سبز قامت ایستاده، سوژه‌های نابی برای عکاسی باشند.اگر در یک شهر بزرگ عکاسی می‌کنید، بدانید که سوژه‌های بسیار زیادی در انتظار شما هستند فقط کافی است نکات اصولی را به خاطر بسپارید.
عکاسی خیابانی به عنوان بدنه هنر عکاسی، صحنه‌هایی از زندگی روزمره مردم را سوژه اصلی خود قرار می‌دهد. خیابان‌ها، پارک‌ها، مساجد، محل‌های خرید و مراکزی که مردم گرد هم می‌آیند، محل اصلی تهیه عکسهای خیابانی است. هر چند این عکاسی شاخه‌ای از عکاسی مستند به شمار می‌آید اما از بعضی لحاظ با هم متفاوت هستند از جمله اینکه هدف اصلی عکاسی خیابانی به تصویر کشیدن مردم است و نه پوشش یک اتفاق. در واقع این شاخه از عکاسی آیینه‌ای است در برابر مردم که گاهی نیز با شوخ طبعی و یا لحنی طعنه‌آمیز پیام‌های سیاسی و یا اجتماعی را منتقل می‌کند که در چنین شرایطی به عکاسی مستند نزدیک می‌شود.
ژست دادن و حالت بخشیدن به سوژه کاملا بر خلاف قانون این نوع عکاسی است. به طور خلاصه عکاسی خیابانی تصویر کشیدن لحظه های یک شخص با دوربین است. شخصی ممکن است سوال کند که چرا عکاسی خیابانی دشوار است؟ پاسخ این است که چقدر می توانید صبور باشید تا ببینید گلی می شکفد. بله! دقیقا شخص زمانی که لنزش را نشانه می رود، دکمه شاتر را پایین نگه می دارد و چشمانش را باز نگه می دارد به همین اندازه صبر و تحمل نیاز دارد
چه چیزی عکاسی خیابانی نیست؟
چه چیزهایی از دید من، عکاسی خیابانی نیست. برای این منظور باید از دو ژانر محبوب عکاسی شروع کنم که به طور مستقیم با آن‌چه روح عکاسی خیابانی احساس می‌کنم، تفاوت و اختلاف دارند.
۱. عکاسی منظره :اگر عکسی از یک درخت، آب یا یک غروب ببینم، آن را در زمره عکاسی خیابانی به حساب نمی‌آورم. چرا؟ زیرا طبیعت اولین موضوع عکاسی منظره است. بنابراین احساس می‌کنم باید یک عنصر شهری، عکس را به عکاسی خیابانی مربوط کند.
۲. عکاسی استودیویی :در همین رابطه، عکاسی استودیویی را عکاسی خیابانی به حساب نمی‌آورم. طبیعت عکاسی استودیویی براساس تصورات ذهنی قبلی و صحنه چیده شده و کمی تصنع است.
چه چیزی عکاسی خیابانی است و چه چیزی نیست
موضوع دیگری که در حوزه «چه چیزی عکاسی خیابانی است و چه چیزی نیست» می‌خواهم در موردش صحبت کنم، موضوع عکاسی در فضاهای داخلی در مقابل فضاهای خارجی است (یا فضای خصوصی در مقابل فضای عمومی). آیا عکس خیابانی ضرورتا نیاز دارد در یک فضای کاملا عمومی و باز ثبت شود؟ من فکر می‌کنم همیشه لازم نیست این اتفاق بیفتد. به‌طورمثال، مترو یک فضای خاکستری به‌شمار می‌آید. از یک طرف یک فضای عمومی است (بسیاری از کشورها، مترو را یک فضای عمومی تلقی می‌کنند). اما از طرفی فضای خارجی نیست و داخلی و بسته است و بسیاری از دیگر کشورها مترو را فضایی خصوصی تلقی می‌کنند. اما عکاسان خیابانی مشهور بی‌شماری وجود دارند که آثار خارق‌العاده‌ای را در مترو خلق کرده‌اند. یکی از کتاب‌های محبوب من، «مترو» از بروس داویدسون است (کسی که هیچ‌وقت خودش را عکاس خیابانی ندانست و از این اصطلاح نفرت داشت) و اکثر عکس‌هایش با اجازه سوژه‌ها گرفته می‌شد (نه همه آنها).درهرحال، همیشه یک احساس عمومی‌بودن از مترو وجود دارد، زیرا مترو خانه کسی نیست. اما آیا عکاسی خیابانی می‌تواند در یک ساختمان اداری انجام گیرد؟ یا در یک مرکز خرید؟ (بعضی‌وقت‌ها بعنوان مکان عمومی تلقی می‌شود و بعضی وقت‌ها نه) یا در خانه یک غریبه؟ یا در ساحل؟ (بروس گیلدون و مارتین پار عکسهای شاهکاری در ساحل گرفتند) یا حتی در جنگل؟ (عکاس خیابانی معاصر Dirty Harrry مجموعه عکسهای کاندید جذابی از مردم در جنگل دارد). بنابراین، عقیده شخصی من این است که عکاسی خیابانی می‌تواند در هر جایی صورت بگیرد به‌شرطی که آن‌مکان به روی عموم باز باشد تا بتوانند آزادانه در آن رفت و آمد کنند. فکر نمی‌کنم عکاسی خیابانی بتواند در منزل یک شخص انجام گیرد (عموما «برای ورود به منزل یک شخص نیاز به اجازه دارید، مگر اینکه در را بشکنید) اما فکر می‌کنم این اتفاق می‌تواند در یک هتل یا لابی یک دفتر بیفتد (افراد عادی می‌توانند با اجازه در این مکان‌ها رفت و آمد کنند).
مدرسین و ارائه دهندگان
کیومرث خوش صفت
عاطف صالحی
گروه طراحان ایران وبر